Nie ulega wątpliwości, że lato, promienie słoneczne i opalanie pozytywnie wpływa nie tylko na wygląd, ale również na nastrój. Opalona, wyzłocona przez słońce uchodzi za atrakcyjniejszą, zaś samo przebywanie w pełnym słońcu wydaje się wywierać bardzo pozytywny wpływ na samopoczucie. Niestety jednak znaczna część ludzi przesadza z kąpielami słonecznymi, a to niespecjalnie służy skórze, szczególnie, gdy zapomina się o używaniu kremów z odpowiednim filtrem.
Czerniak złośliwy to nowotwór wywodzący się z komórek barwnikowych, który stanowi średnio dwa procent wszystkich zachorowań na nowotwory. Najczęściej spotyka się go na skórze, lecz bywa umiejscowiony również w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego i w gałce ocznej. Co ciekawe, u kobiet najczęściej jest on ulokowany na kończynach, podczas gdy u mężczyzn częściej występuje na tułowiu. Występuje najczęściej u mieszkańców Australii.
Stopień złośliwości czerniaka jest bardzo wysoki: stosunkowo często daje on przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych oraz do płuc i do mózgu; charakteryzuje go także niewielka podatność na leczenie. Co ważne, okazuje się, że badanie może określić prawdopodobieństwo przerzutów czerniaka – taką informację podało niedawno pismo „Clinical Cancer Research”. To bardzo ważna informacja, gdyż o ile czerniak umiejscowiony na skórze jest łatwy do usunięcia, o tyle leczenie przerzutów może być bardzo skomplikowane – i niestety na ogół takie jest.
Nowotwór ten może być w 100 procentach uleczalny, pod warunkiem, że zostanie odpowiednio wcześnie wykryty i wycięty.
Na zachorowanie szczególnie narażone są osoby o tak zwanym „fenotypie nordyckim”, charakteryzującym się jasną barwą skóry, jasnymi lub rudymi włosami, niebieskimi tęczówkami. Takie osoby są najbardziej narażone na poparzenia słoneczne. W grupie wysokiego ryzyka znajdują się również osoby, które mają w rodzinie przypadki zachorowania na czerniaka. Do czynników ryzyka można zaliczyć także występowanie tzw. plam soczewicowatych, uważać powinny również osoby, które mają w rodzinie przypadki zachorowania na czerniaka. Dość często można go spotkać u osób, które w dzieciństwie lub we wczesnej młodości uległy poparzeniom słonecznym. Podejrzewa się, że w pewnym stopniu odpowiedzialne za jego powstawanie mogą być naturalne przemiany hormonalne; zaobserwowano bowiem, że czerniak częściej występuje w okresie pokwitania, ciąży oraz połogu.
Czerniakowi wybitnie sprzyja promieniowanie ultrafioletowe, znajdujące się zarówno w promieniach słonecznych, jak i w łóżkach opalających w solariach. Może wywołać go również ciągłe drażnienie znamion, zwanych popularnie pieprzykami, w obrębie których bardzo często powstaje właśnie ten nowotwór. Nie ulega także wątpliwości, że może być spowodowany zbyt częstym kontaktem z rakotwórczą substancją; udowodniono na przykład, że środki ochrony roślin mają silny związek z czerniakiem, który występuje u rolników. Ponieważ w leczeniu czerniaka dużą rolę odgrywa szybkie zdiagnozowanie go, należy bacznie obserwować swoją skórę; sprawdzać, czy nie pojawiły się na niej nowe znamiona, trzeba badać również te, które mamy od dawna. Czerniak złośliwy to nowotwór, który występuje na świecie coraz częściej. Ze względu na wspomnianą wcześniej odporność nowotworu na leczenie oraz jego wysoki stopień złośliwości, lekarze zalecają samodzielne badanie znamion na skórze. Specjalnie w tym celu opracowane zostało tak zwane ABCDE ( z angielskiego: asymetry, border, color, diameter, enlargement) czerniaka złośliwego, innymi słowy zbiór cech, na które należy zwrócić uwagę podczas oceny i kontroli znamion. Te cechy to asymetria, granica, kolor, średnica, oraz powiększanie się. Bardzo niepokojącymi objawami mogą być krwawienie, swędzenie oraz bolesność.
Znamiona barwnikowe nawet przez kilkadziesiąt lat mogą nie dawać żadnych objawów, mogą natomiast uaktywnić się jako czerniak dopiero przy udziale czynnika mechanicznego czy fizycznego. Absolutnie nie wolno ich rozdrapywać czy też złuszczać domowymi sposobami.
Można wyróżnić następujące postacie kliniczne czerniaka: powierzchowną, guzowatą, w plamie soczewicowatej oraz dosiebnych części ciała. Najczęściej spotyka się czerniaka powierzchownego. Podstawowy system klinicznej klasyfikacji czerniaka to skala TNM. Czerniaka leczy się chirurgicznie, z radykalnym wycięciem nowotworu, za pomocą izolowanej kończynowej chemioterapii perfuzyjnej, radioterapii, chemioterapii, immunoterapii oraz szczepionek.
Ponieważ zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć, warto pamiętać o regułach gry w czasie upalnego lata, czyli o rozsądnym korzystaniu ze słońca oraz używaniu kremów z odpowiednio wysokimi filtrami. Wszystkie niepokojące zmiany na skórze warto skonsultować z dermatologiem i nie należy się obawiać, jeżeli zaleci on wycięcie znamienia, co na pewno skórze nie zaszkodzi, w przeciwieństwie do naszego, często bezmyślnego i uporczywego drapania.
